Σήμερα 80 χρόνια μετά, τελέστηκε στα Καλάβρυτα πάνδημο μνημόσυνο για τους μάρτυρες της σφαγής
Η επιμνημόσυνη δέηση τελέστηκε προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιάλειας Ιερώνυμου, με ακόμα επτά Μητροπολίτες (Σερβίων και Κοζάνης Παύλος, Πατρών Χρυσόστομος, Μεσσηνίας Χρυσόστομος, Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου Ιερόθεος, Ρεθύμνης Πρόδρομος, Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Αμφιπόλεως Χριστόφορος), ενώ αργότερα πραγματοποίησε ομιλία ο πρόεδρος του Δημοτικού Μουσείου Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος Χρίστος Φωτεινόπουλος
Ακολούθησε μετάβαση με πομπή προς τον Τόπο Εκτέλεσης και εν συνεχεία, επιμνημόσυνη δέηση, προσκλητήριο εκτελεσθέντων από μαθητές των σχολείων, κατάθεση στεφάνων, σιγή ενός λεπτού και ανάκρουση του εθνικού ύμνου από τη Φιλαρμονική του Δήμου Καλαβρύτων, παρουσία του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Δένδια, του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Στέφανου Κασελλάκη, του προέδρου του “Δημοκρατικού-Πατριωτικού Κινήματος Νίκη”, Δημήτρη Νατσιού, της προέδρου της “Πλεύσης Ελευθερίας” Ζωής Κωνσταντοπούλου, του γραμματέα του ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Ανδρέα Σπυρόπουλου, του εκπροσώπου του ΚΚΕ Χρήστου Απόκη (μέλος της Τομεακής Επιτροπής Αχαϊας του ΚΚΕ) και εκπροσώπων της«Ελληνικής Λύσης».
Η σφαγή των Καλαβρύτων
Αφορμή του ολοκαυτώματος των Καλαβρύτων ήταν η συντριπτική ήττα των Γερμανών από τον ΕΛΑΣ στη μάχη της Κερπινής (16-17/10/1943).
Ο γερμανικός στρατός με επικεφαλής τον Εμπερσμπέργκερ ξεκίνησε από την Τρίπολη, το Αίγιο και την Πάτρα με κατεύθυνση τα Καλάβρυτα. Στον δρόμο εκτέλεσαν αμάχους, λεηλάτησαν και έκαψαν δεκάδες χωριά.
Στις 9 Δεκεμβρίου 1943 η Βέρμαχτ παρατάχθηκε γύρω από τα Καλάβρυτα και όπως ήταν ακροβολισμένη δεν άφησε καμία διέξοδο διαφυγής.
Τέσσερις μέρες μετά την άφιξή τους στα Καλάβρυτα, στις 13 Δεκεμβρίου 1943, οι Γερμανοί συγκέντρωσαν στον προαύλιο χώρο του Δημοτικού σχολείου τους κατοίκους της κωμόπολης και διαχώρισαν τον ανδρικό πληθυσμό από τα γυναικόπαιδα και τους υπερήλικες. Στη συνέχεια τα γυναικόπαιδα και οι ηλικιωμένοι κρατήθηκαν στο εσωτερικό του σχολείου, ενώ οι άνδρες και οι έφηβοι άνω των 13 ετών οδηγήθηκαν στην Ράχη του Καππή στις παρυφές της κωμόπολης και εκτελέστηκαν.
Συνολικά, σύμφωνα με τους νεότερους ιστορικούς, εκτελέστηκαν 677 άμαχοι, από τους οποίους οι 499 στα Καλάβρυτα, και πυρπολήθηκαν περίπου 1.000 σπίτια σε πάνω από 50 χωριά. Μάλιστα, τα ναζιστικά στρατεύματα άρπαξαν και υλικά αγαθά, τρόφιμα αλλά και ζώα ώστε, σύμφωνα με την ηγεσία της Μεραρχίας, να στερήσουν από τους κατοίκους των χωριών τις προϋποθέσεις διαβίωσης.
Η σφαγή των Καλαβρύτων αποτελεί την πιο βαριά περίπτωση εγκλήματος πολέμου στην Ελλάδα κατά την κατοχική περίοδο. Κανένας από τους υπευθύνους των εγκλημάτων αυτών δεν λογοδότησε στη δικαιοσύνη ενώ μέχρι και σήμερα ακόμα δεν έχει καταβληθεί καμιά απολύτως αποζημίωση από τη Γερμανία.