Η Ιστορία και Η Διαχρονική Προσφορά της Οικογένειας Τσικριτζή στην Κοζανίτικη Κουζίνα
Στο Συμπόσιο Κοζανίτικης Κουζίνας που διοργανώθηκε από το site “Κοζάνη: Μνήμες, Αναμνήσεις και Εικόνες” και τον διαχειριστή Κώστα Καραμάρκο, ιδιαίτερη τιμή αποδόθηκε στις τρεις γυναίκες που φέρουν το επώνυμο Τσικριτζή. Μεταξύ αυτών, η Τάσα Τσικριτζή, η Ματίνα Τσικριτζή Μόμτσιου και η υποφαινόμενη. Η κάθε μία εκπροσωπεί ένα τμήμα της οικογενειακής ιστορίας, με την Τάσα να είναι γνήσιο τέκνο της οικογένειας, ενώ οι άλλες δύο έγιναν νύφες με διαφορά 15 ετών. Το επίθετο Τσικριτζής έχει βαθιές ρίζες και βαρύτητα στον τομέα της εστίασης, καθώς η οικογένεια διακρίνεται για την επιχειρηματική της δράση τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, όπως στην Αμερική. Οι δύο μεγαλύτεροι αδελφοί του συζύγου μου, Μανώλης και Μιχαλάκης, ασχολήθηκαν επιτυχώς με την εστίαση στη Νέα Υόρκη και αργότερα στο Κλίβελαντ του Οχάιο, ξεκινώντας εστιατόρια από το 1909, τα οποία απέφεραν σημαντικά οικονομικά οφέλη και επέτρεψαν την αγορά του “Μέγαρου Τσικριτζή” στη Θεσσαλονίκη.
Ο πεθερός μου, Γιάννης Τσικριτζής, ξεκίνησε την επαγγελματική του πορεία ως υπαίθριος μικροπωλητής ζαχαρωτών στην οδό Μούκα. Αργότερα, σε συνεργασία με τον αδελφό του και άλλους επιχειρηματίες, λειτουργούσαν το καφενείο “Τιτάνια”. Αυτή η προσπάθεια, ωστόσο, διακόπηκε απότομα κατά τη διάρκεια του Ελληνοιταλικού Πολέμου το 1940, όταν μια βόμβα προξένησε σοβαρές ζημιές. Η δεύτερη γενιά των Τσικριτζάδων, με επικεφαλής τον Λάζο Τσικριτζή, ανέπτυξε νωρίς το εμπορικό του δαιμόνιο και σε μόλις 8 χρόνια ηλικία, πωλούσε πάστες στους Γερμανούς κατακτητές, αποδεικνύοντας έτσι το θάρρος και την επινοητικότητα της οικογένειας.
Το 1960, ο Λάζος αποφάσισε να ανοίξει ένα ιστορικό σαντουϊτσάδικο στο κέντρο της Κοζάνης, και οι ανάγκες του καταστήματος ανάγκασαν τη γυναίκα του, Τάσα, να βγει στην εργασία και να στηρίξει εκείνον και την οικογένεια. Η Τάσα, με την γλυκύτητα και την προσηνότητά της, κατάφερε να προσελκύσει πολλούς νέους πελάτες, καθιστώντας το σαντουϊτσάδικο ως ένα αγαπημένο μέρος συνάντησης στην τοπική κοινωνία. Οι πελάτες της έβρισκαν εκεί όχι μόνο καλό φαγητό, αλλά και μερικές στιγμές ξεγνοιασιάς, αναβιώνοντας κοινωνικές σχέσεις και δημιουργώντας μια θέρμη που χαρακτηρίζει την Κοζάνη.
Στην καθημερινή λειτουργία του καταστήματος συμμετείχαν και εποχιακοί βοηθοί, όπως ο γνωστός ντράμερ Θωμούλης Δούρβας, ο οποίος ετοίμαζε καθημερινά τον καφέ και έδινε μια οικογενειακή αίσθηση στον χώρο. Το σαντουϊτσάδικο μετατράπηκε γρήγορα σε σημείο αναφοράς, όπου οι κάτοικοι συγκεντρώνονταν για να συζητήσουν, να ανταλλάξουν νέα και να ενισχύσουν την κοινωνική συνοχή της πόλης. Οι πολιτικές συζητήσεις, οι καθημερινές ανησυχίες και οι προγραμματισμένες συναθροίσεις καθιστούσαν το χώρο αυτό <<σπίτι>> για πολλές παρέες.
Η φήμη του σαντουϊτσάδικου Τσικριτζή απλώθηκε και εκτός Κοζάνης, φτάνοντας ακόμα και στην Αγγλία, όπου οι φοιτητές συνεδρίαζαν για να απολαύσουν σάντουιτς με λουκάνικο από τον διάσημο Τσικριτζή. Η Τάσα εργάστηκε για τέσσερις δεκαετίες στο μαγαζί, προσφέροντας όχι μόνο φαγητό, αλλά και την αίσθηση της φιλοξενίας και της ζεστασιάς. Ο συνδυασμός της παράδοσης και της καινοτομίας επέτρεψε στην οικογένεια Τσικριτζή να παραμείνει αναλλοίωτη στην καρδιά της Κοζάνης.
Με την πρόσφατη απώλεια του Λάζου, η Τάσα τιμήθηκε με ένα βραβείο για τη διαχρονική της προσφορά στη διατήρηση της Κοζανίτικης κουζίνας, αναγνωρίζοντας έτσι τη συνεισφορά της και άλλων γυναικών που σε παρόμοιες επαγγελματικές συνθήκες στήριξαν την κουλτούρα μας. Οι προσπάθειές τους, όπως αυτές της κυρά Κατίνας, της Μετάξως Καραμούζα και τόσων άλλων, καθόρισαν τη δημόσια εικόνα της Κοζανίτικης κουζίνας.Η βράβευση της Τάσας αποτελεί μια αναγνώριση της αφοσίωσης και της σκληρής δουλειάς που επιδεικνύονται καθημερινά στις κουζίνες και στις οικογένειες που συντηρούν αυτήν την πλούσια γαστρονομική κληρονομιά.
Μια ξεχωριστή αναγνώριση λοιπόν αξίζει όχι μόνο στην Τάσα, αλλά και στην οικογένειά της για την ξεχωριστή τους συμβολή στην ανάπτυξη και την προώθηση της Κοζανίτικης κουζίνας. Η Τάσα άφησε πίσω της το σαντουϊτσάδικο, αλλά και έναν συνεχιστή των παραδόσεων, τον γιο της Νικολάκη, και την εγγονή της Αναστασία, οι οποίοι συνεχίζουν να προσφέρουν στην κοινότητα με τον ίδιο ενθουσιασμό και αφοσίωση.